Pierre Palla orgel MCO
Pierre Palla orgel MCO Foto: © Bastiaan Miché

Na jarenlange restauratie is Pierre Palla orgel weer bespeelbaar

Cultureel

HILVERSUM - Van een ontmanteld orgel dat stond te verpieteren in een loods in Utrecht, naar een geheel opgefrist, verbeterd en opnieuw in elkaar gezet muziekinstrument. Jaren en heel veel euro's heeft het gekost om het Pierre Palla concertorgel in oude glorie te herstellen. De klus is geklaard. 

Bij de Stichting Pierre Palla Concertorgel zijn ze content. "Je weet niet wat je hoort als er op gespeeld wordt", meent Arie den Dikken.

Dat het orgel volledig is gerestaureerd is een hele opgave geweest. De klus begon al in 2012. Mede doordat de orgelbouwer failliet ging, heeft het allemaal extra lang geduurd. Het ging om veel hand- en maatwerk. Zo is het asbest verwijderd en moest een flink deel van de 1.400 pijpen hersteld. 

Grootste prestatie
Dat is slechts het topje van de restauratie-ijsberg. Den Dikken kan uitvoerig vertellen over de onderdelen, zoals de windladen, balgen en de registers, en hoe het gemaakt is. Maar volgens hem is de grootste prestatie dat het orgel weer een plek heeft in Hilversum. "Het is echt gered", stelt de Huizer.

De nieuwe plek is het orgelhuis Studio 1 in het Muziekcentrum van de Omroep (MCO), dat hiervoor is herbouwd. In een grijs verleden zou het BBC-orgel uit de Tesselschadekerk hier komen te staan, maar dat is er nooit van gekomen, waardoor de kamers aan de Heuvellaan altijd leeg hebben gestaan en deels zijn gesloopt.

Komende week staan de stichting en het MCO uitgebreid stil bij de geslaagde restauratie en herbouw. Reden genoeg om eens een kijkje te nemen. Vanwege de repetitie van het Groot Omroepkoor kunnen we Studio 1 niet in om bijvoorbeeld de speeltafel van dichtbij te bewonderen en te fotograferen. Daarom gaan we een paar trappen naar boven om het orgelhuis van dichtbij te zien. 

Terwijl wij ons in alle stilte staan te vergapen, oefent het koor. Den Dikken wijst naar pijpen, andere onderdelen en laat het elektronische gedeelte zien - een kastje vol gekleurde draden alsof dit het datacenter is van het immense instrument. In de tussentijd klinkt prachtige klassieke muziek. "Nu hoor je een piano, maar met orgel klinkt het nog beter", fluistert Den Dikken met een glimlach.

Twee aparte grootheden
Organist Pierre Palla en het theaterorgel zijn volgens Den Dikken twee aparte grootheden. Palla was onder meer de pianist van het theaterorkest van Max Tak in het Tuschinski-theater en kwam in 1931 in dienst bij de AVRO, waar hij tot 1967 werkte. Hij maakte furore op het concertorgel van de omroep, terwijl het grote instrument zelf een waar en uniek muziekkunstwerk is.

Het dateert uit 1936 en bestaat uit een speeltafel en twee orgelkamers vol pijpwerk, slagwerk- en percussie-instrumenten. Tijdens de restauratie is bijvoorbeeld weer een nieuwe rank saxofoonpijpen uit de Verenigde Staten geplaatst. Eveneens bijzonder is ook de rank van de brass trumpet van Anton Gottfried, die ook in de St. Paul's in Londen staat.

Daarnaast bevat het orgel bijzondere componenten als een brandweerbel, de tamtam, Chinese gong, regen- en vogelgeluiden en kerkklokken. Het orgel is een van de grootste originele theaterorgels van Nederland en een van de best bewaard gebleven exemplaren van Europa. De in 2012 opgerichte stichting heeft het aangekocht en heeft vervolgens een plan ontwikkeld met experts, adviseurs en medewerkers van het MCO om het orgel een plek te geven in Studio 1. 

Een miljoen euro
De hele klus heeft ruim een miljoen euro gekost, maar nu kan het orgel weer heel lang mee. Dankzij sponsors, waaronder bedrijven, fondsen en de gemeente Hilversum, zijn er genoeg financiële middelen verkregen.

Al met al reden genoeg voor een feestweek. Die start dinsdag in Studio 1. Onder anderen Patrick Hopper, aangewezen als titulair organist, neemt dan plaats achter de speeltafel. "Hij is de beste", aldus Den Dikken. Tevens neemt burgemeester Pieter Broertjes het eerste exemplaar van het boek over het Pierre Palla concertorgel in ontvangst. 

Den Dikken heeft samen met Jos Laus, Peter Koppe en Cor L. Doesburg een 264 pagina's tellend boekwerk gemaakt. Donderdag 12 december is het eerste concert met twee Engelse organisten en zaterdag 14 december is er onder andere een open dag. Meer weten of kaarten bestellen? Ga naar www.mco.nl.

Uit de krant