Vrouw met een speelgoedpistool tegen haar hoofd achter het raam van een café op de Rotterdamse West-Kruiskade, 1969
Vrouw met een speelgoedpistool tegen haar hoofd achter het raam van een café op de Rotterdamse West-Kruiskade, 1969 Foto: Vincent Mentzel

Eerbetoon aan nestor Nederlandse fotojournalistiek in Museum Hilversum

Cultureel

HILVERSUM - Museum Hilversum eert de nestor van de Nederlandse fotojournalistiek met een eigen tentoonstelling. Vincent Mentzel wordt 75 jaar. Vanwege deze mijlpaal heeft beeldredacteur Nicole Robbers ‘Vincent Mentzel, Fotograaf van de Macht’ samengesteld. 

Nog drie dagen kunnen bezoekers genieten van de huidige expositie China Dreams. Wie met de fiets komt en zijn of haar fietssleutel toont bij de kassa mag zelfs gratis naar binnen. Vanaf maandag gaan de medewerkers weer hard aan de slag, zodat de nieuwe tentoonstelling snel te bezichtigen is. Zaterdag 30 oktober is de offici:ele opening en vanaf 31 oktober kan het publiek komen kijken. 

“De expositie geeft een prachtig inzicht in de belangrijke rol die Mentzel speelde voor de Nederlandse nieuwsfotografie”, begint museumdirecteur Stef van Breugel over de aankomende tentoonstelling. “Ook laten drie hedendaagse fotografen Marieke van der Velden, Joris van Gennip en Merlijn Doomernik, zien hoe ze in zijn traditie staan”, voegt hij eraan toe. 

Respectvolle nieuwsgierigheid

Vanaf eind jaren zestig werkte Mentzel voor NRC Handelsblad. Hij fotografeerde over de hele wereld en werd vanaf de jaren zeventig ‘fotograaf van de macht’ genoemd maar hij kende ook de macht van de fotograaf. Van politici, demonstraties tot de studentenopstand op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. “Zijn oeuvre is buitengewoon veelzijdig en geeft een ruime blik in de thema’s vrijheid, democratie en macht. Aan de basis van al zijn werk staat een respectvolle nieuwsgierigheid. Zijn werkwijze is langer kijken dan klikken”, aldus Robbers. “Door op die manier te werken kon Mentzel dichtbij zijn onderwerpen komen en was de camera niet meer een barrière tussen fotograaf en onderwerp.”

De expositie over Vincent Mentzel maakt volgens het museum en de beeldredacteur de ontwikkeling in de nieuwsfotografie zichtbaar. Mentzel fotografeerde politici en hoogwaardigheidsbekleders als gewone mensen, hij brak hiermee met de traditionele afstandelijkheid en maakte hen persoonlijk. “Daardoor werd feitelijk de werking van een democratie zichtbaar. De kijker kon zich meer betrokken voelen bij de politiek”, aldus Robbers. “Andersom zagen politici hun kans schoon via de fotografie de aandacht op zichzelf te vestigen. Het Binnenhof als theater, met de lezers van de krant als dankbaar publiek.”

Nadat Mentzel de Haagse politiek als werkveld verliet, richtte hij zijn lens op het buitenland in uitvoerige reisverslagen. Hij was in 1979 in Iran toen daar de Islamitische revolutie losbrak, in 1989 op het Tien An Men-plein in Peking toen het studentenprotest werd neergeslagen en in 1975 in Suriname toen het land onafhankelijk werd. 

Aanzwellende protesten

“Hij zag in al zijn reizen China extreem veranderen”, vertelt Robbers. “Bij de aanzwellende protesten op het Plein van de Hemelse Vrede in 1989 zag hij de roep om meer ruimte voor democratie bloedig neergeslagen worden, idealen letterlijk vertrapt. Vrijheid en democratie zijn een terugkerend thema in zijn werk, een thema waar onophoudelijk voor gestreden moet worden waar nodig, maar dat volgens Mentzel ook voortdurend moet worden bewaakt.”

De tentoonstelling in Museum Hilversum loopt van zondag 31 oktober tot en met zondag 9 januari. De expositie is mogelijk gemaakt door Pictoright, het Stimuleringsfonds van de Journalistiek en het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Holland. Er komt in samenwerking met het Rijksmuseum en het Nederlands Fotomuseum een publicatie over zijn werk die vorm wordt gegeven door de boekontwerper Irma Boom. Ook verzorgt Museum Hilversum in samenwerking met Stichting De Zilveren Camera een symposium over democratie en fotojournalistiek.

Uit de krant