Aantreden nieuwe wethouder kans om te werken aan transparantie

HILVERSUM - Verhalen te over het weinig open handelen van het college. Politiek én maatschappelijk. Nu is hét moment daar om die trend te doorbreken. Maar gaat dat ook gebeuren? Een analyse door verslaggever Ingmar Meijer.

Daadkrachtig, bruggenbouwer, politiek sensitief, ontvankelijk en effectief en iemand die in oplossingen denkt. Het zijn enkele vereisten die de opvolger van Wimar Jaeger moet hebben, zo blijkt uit de vacature naar de nieuwe wethouder. Belangrijke kwaliteit, die niet te lezen is in deze oproep, is transparantie. Misschien wel vanzelfsprekend, maar meer openheid van zaken geven, is wel een opdracht die aan het voltallige college van burgemeester en wethouders (B&W) gegeven kan worden.

Het aanstaande vertrek van Jaeger en de bijzondere zoektocht binnen de coalitie naar zijn opvolger - Hart voor Hilversum én D66 zijn druk bezig met het vinden van een geschikte kandidaat - bieden hiervoor een goede aanleiding. Overigens is deze boodschap niet nieuw. 

Twee weken geleden riep PvdA-raadslid Jacqueline Kalk B&W in een open brief al op transparanter te gaan handelen en dan met name als het gaat over good governance en het verstrekken van subsidies door de collegeleden zelf. Zij hebben onder bepaalde voorwaarden de bevoegdheid binnen de eigen portefeuille een subsidie te verstrekken.

Tik op de vingers
Meer openheid van zaken was trouwens ook een conclusie die Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) vorig jaar september al trok in het rapport naar de onderzochte integriteitskwestie van Jaeger. Het voltallige college kreeg in de bevindingen een tik op de vingers. De collegeleden hadden veel scherper en beter moeten omgaan met het vermelden van de nevenfuncties. Nadat Jaeger vorig jaar april 'betrapt' was op het niet vermelden van zijn rol als secretaris bij de Dutch Media Foundation (DMF) besloten B&W de lijst te actualiseren. Hierna waren er in totaal negentien nieuwe bijbanen bijgekomen.

En niet geheel onbelangrijk: het college heeft zelf beloofd een beter transparanter leven te gaan leiden. Dat was tijdens de raadsvergadering van 18 september, waarin de kwestie Jaeger centraal stond en de D66-wethouder een motie van wantrouwen overleefde, het nadrukkelijke verzoek van de Hilversumse politiek. Namens het college beloofde Karin Walters hier hard aan te gaan werken. 

Tot nu toe is daar weinig van te merken. Daarbij moet worden genoteerd dat het sowieso opmerkelijk is dat de raad het idee heeft dat B&W over het zelfreinigend vermogen beschikt om de college-oester zelf open te wrikken. Dat is alsof je van Ajax-spelers verwacht de Amsterdamse branie naast zich neer te leggen.

Informatieplicht
Een bewijs daarvoor is de open brief van de PvdA. Naast de opmerkingen over de individuele mandatering van wethouders om subsidies te kunnen verlenen, was de boodschap ook dat de raadsleden niet alle informatie krijgen, waardoor de democratische controle lastig wordt. De informatieplicht wordt nog weleens aan de laars gelapt, is de stelling. Een klacht die al langer hoorbaar is in de raad. Zo hebben bijvoorbeeld het CDA en de SP eerder ook - in de politieke arena - laten weten dat het lang wachten is op stukken, die soms vlak voor de raadsvergadering komen of helemaal niet.

Maatschappelijk gezien zijn er dezelfde klachten. Het college kan zich ook hier behoorlijk onaantastbaar opstellen. De onvrede in het dorp neemt daarover toe. Bijna wekelijks schrijven wij daar in deze krant verhalen over. Inwoners, buurtgroepen, (cultureel) ondernemers, lokale energiecoöperaties, projectontwikkelaars, initiatiefnemers en actiecomités hebben het gevoel tegen een muur van onwil, onbegrip en soms zelfs onfatsoen aan te lopen in het raadhuis. Een transparante opstelling ontbreekt nogal eens bij de gemeente, waardoor het voor de andere kant gissen is waarom hun idee, initiatief, evenement of project er niet doorkomt.

Sluimerende klacht
Die onduidelijkheid leidt tot schroom en soms zelfs angst om naar buiten te treden. Velen vinden het niet wijs om hun verhaal - helemaal uit de doeken - te doen. De redenatie is dat zij linksom of rechtsom toch weer met de gemeente te maken krijgen. Dat kan gaan om het verkrijgen van een vergunning, gemeentelijke steun, een subsidie of hulp bij een volgend project. Het gevoel van represailles heerst. Dat is een sluimerende klacht in Hilversum. Wel één die ik het laatste jaar steeds vaker hoor.

Meest saillante verhaal was afgelopen zomer. Bij een vergadering, waarbij ik mocht aansluiten, over een evenement van een paar maanden later kwam de aftrap van de activiteit ter sprake. Ineens gaf iemand van een grote culturele instelling in Hilversum aan dat zij hierbij niet van de partij konden zijn. Waarom dan niet, was de vraag die direct gesteld werd. De uitleg luidde dat de organisatie een week eerder aanwezig moest zijn bij een ander evenement. De gemeente had namelijk gebeld en aan dat verzoek moest gehoor worden gegeven, want zo luidde de redenatie, 'anders ben je je subsidie kwijt'.