Primair onderwijs snel weer aantrekkelijk maken
Het basisonderwijs luidt de noodklok. Den Haag doet de ogen maar niet open
voor de grote problemen die heersen. Tijd voor actie dus.
HILVERSUM Wellicht is het al twaalf uur. Het gebeurt namelijk al dat niet-afgestudeerde PABO'ers en zelfs ouders voor de klas staan. Het gebrek aan leraren loopt maar op en dat zorgt voor steeds meer (werk)druk bij de huidige leerkrachten in het basisonderwijs. De emmer is vol en het moet snel en drastisch anders, geven de leraren aan. "Het is nu tijd dat we in actie komen", aldus lerares Rosanne Eelkje Bos, regiocoördinator Noord-Holland PO in Actie.
De Hilversumse, werkzaam als groep 3-leerkracht op een basisschool in Naarden, is geschrokken van de werkelijkheid nu zij zich meer en meer in de materie heeft verdiept. Het beeld is schrikbarender dan gedacht, erkent Bos. Uit onderzoeken blijkt dat er veel werkdruk wordt ervaren in het onderwijs. Daar zijn de cijfers het bewijs van: één op de vier leraren in het basisonderwijs heeft last van burn-outklachten. De uitstroom is groot, terwijl het aantal aanmeldingen bij de PABO (de lerarenopleiding) terugloopt. Nieuwe aanwas is er niet en een tekort van duizenden nieuwe collega's zit eraan te komen. Noodgedwongen nemen personen die niet of nauwelijks bevoegd zijn maar plaats voor de klas. Daar komt bij dat de salarissen in het primair onderwijs lager liggen dan in het voortgezet onderwijs. Jaarlijks gaat dat om enkele duizenden euro's.
Het is bekende problematiek. Bos ziet het piepen en kraken in het basisonderwijs. Zo is het lastig om een vervangende leerkracht te vinden. Het mooie en belangrijke vak van leerkracht is onaantrekkelijk gemaakt. Daarom luiden de Nederlandse leerkrachten via PO in Actie nu de noodklok. Met een petitie op www.pofront.nl pleiten zij samen met schoolbesturen, directeuren en ondersteunend personeel voor minder werkdruk en een eerlijker salariëring.
Dinsdag 27 juni houden zij een prikactie. Tijdens het eerste schooluur blijven de deuren van de onderwijsgebouwen dicht. Dit is ook de dag waarop de petitiesteunbetuigingen (maandagavond stond de teller bijna op 140.000) overhandigd worden. "Wij zijn dan wel zichtbaar aanwezig en gaan graag het gesprek aan met de ouders. We willen vooral aandacht vragen voor het probleem in het primair onderwijs."
De leerkrachten in het basisonderwijs komen structureel tijd tekort om hun werk zo goed mogelijk te kunnen doen. De uitvoerige administratie - zoals individuele en groepsplannen maken, bijstellen en overdragen - is een grote tijdslurper. "We leven in een vastlegcultuur", stelt de Hilversumse. Verder zijn daar nog de gesprekken met ouders, commissievergaderingen, overleg met collega's waaronder de intern begeleider en logopedist en kijken bij diverse schoolactiviteiten na school, zoals de avondvierdaagse en het schoolvoetbal. Bos zegt dat het geen uitzondering is dat zij nakijkwerk mee naar huis neemt. Grote voorbereidingsprojecten zijn bestemd voor de vakanties.
Het enige dat gestructureerd is zijn de uren die de leraar lesgeeft. Daarvoor en daarna is het werk veel onoverzichtelijker. "Ik kan niet de lessen geven die ik voor me zie. Door allerlei bijzaken die spelen kan ik mijn werk niet doen zoals ik wil. Het is niet zo dat ik met mijn benen op de bank wil liggen en klaag over de werkdruk, maar dit is iets structureels", zegt de Hilversumse. "Ik snap best dat mensen daarop afhaken, ook omdat ze vaak elders meer kunnen verdienen. Het is bijna liefdewerk om actief te blijven in het primair onderwijs. Een soort roeping."
De prikactie van 27 juni moet een signaal zijn naar de politiek en de maatschappij. Daarmee zeggen de leerkrachten volgens Bos dat Den Haag, en demissionair staatssecretaris van Onderwijs Sander Dekker in het bijzonder, serieus naar de problematiek moet kijken. Als dat dan nog niet gebeurt, dan zou een staking kunnen volgen.