'Het risico dat wietexperiment mislukt is in onze ogen heel groot'
Meer dan twintig punten van zorg uitten de Hilversumse coffeeshopondernemers deze week in een brief aan burgemeester Pieter Broertjes over de proef met staatswiet.
hilversum "We zouden de huidige harmonie graag in stand willen houden en willen ook graag meewerken aan een constructief plan om de aanvoer van de achterdeur te reguleren. Het is wat ons betreft dan ook heel erg jammer dan de adviezen zoals die er nu uitzien daar geen uitkomst toe bieden. Het risico dat het experiment mislukt is in onze ogen heel groot en daarbij staan er meer dan veertig banen op de helling. Plus een grote kans op een verstoring van de openbare orde."
Dat is de conclusie in de brief van de verschillende coffeeshophouders in Hilversum die burgemeester Pieter Broertjes en ook de fractievoorzitters van alle politieke partijen deze week in de mailbox ontvingen. De zorgen op zich zijn niet nieuw, werden vlak voor de zomervakantie al (iets minder uitgebreid) geuit en ook binnen de lokale politiek is lang niet iedereen even enthousiast. Zo waren onder meer de VVD en het CDA vanaf het eerste moment al kritisch en uit ook de SP inmiddels haar twijfels over nut en noodzaak. Er zijn in Hilversum weinig problemen met coffeeshops en er is geen sprake van wiettoerisme, zoals in de grensgemeenten. Overigens vindt ook Bianca Verweij namens de socialisten het huidige achterdeurbeleid zeker niet oké. De enige partij die helemaal voor het experiment is, is D66.
Toch zeggen Broertjes én alle ondernemers dat Hilversum zich - ondanks alle vragen en zorgen - moet aanmelden bij het Rijk voor deelname. Als er meer details duidelijk zijn waaruit blijkt dat de kans van slagen nul is, kunnen we altijd nog terug, is de gedachte. "Het voordeel is een stukje legitimiteit", zegt René Schreuders namens de ondernemers. Hij doelt daarbij op het gedoe dat hij en zijn collega's nu nog wel eens hebben met het afsluiten van hypotheken en verzekeringen. Immers, nu zitten coffeeshops - net als de prostitutie - nog wel eens in het verdomhoekje. Met het experiment is dat gedoe er niet meer. "Maar natuurlijk zijn er zorgen. En met de brief willen we zeker niet de burgemeester afbranden - hij heeft heel goed naar onze zorgen geluisterd en gaat ermee aan de slag - maar als we deelnemen aan de proef moeten we dat goed doen."
Zorgen zijn er onder meer over de wietkweek. In het advies aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid wordt voorgesteld om vijf tot tien kwekers aan te stellen voor een experiment met vijf tot tien gemeenten. Dat aantal is volgens de Hilversumse coffeeshophouders te klein en wordt gezien als een 'groot bedrijfsrisico'.
En hoe zit het met de kwaliteit? De huidige producten leveren weliswaar via de achterdeur, maar hun product is goed, aldus de ondernemers. "De huidige markt bestaat nu uit een zeer divers aanbod waarin de branche beschikt over veel deskundigheid en waarin de betrouwbaarheid van de coffeeshops ook al is bewezen", staat in de brief. "Immes, wij voldoende nu aan alle in het advies gestelde voorwaarden voor een goed verkooppunt."
Bovendien verwachten de ondernemers niet dat vanwege de beperkte omvang van het experiment niet minder (illegale) cannabis gekweekt zal worden. Deze kwekers gaan naar andere gemeenten om hun product te verkopen, is de gedachte. En ook het ontbreken van buitenlandse hasj (voornamelijk afkomstig uit het Marokkaanse Rifgebergte, was deze week in een uitzending van Nieuwsuur te zien) op de menulijst betekent dat de hasjliefhebber de illegale markt op moet of naar een andere gemeente.
De vrees is verder dat de ongelijkheid met buurtgemeenten 'alleen maar groter wordt'. Wanneer een coffeeshop geen coffeeshop meer is maar een 'verkooppunt' wordt het ondernemen beperkt. Er is geen invloed meer op de kwaliteit en de prijs van het product. Dat zou kunnen leiden tot minder inkomsten en het ontslaan van medewerkers, is de angst.
Wanneer het experiment ooit van start gaat - dat is overigens nog lang niet zeker - duurt dit vier jaar. Mocht het vervolgens mislukken betekent dit dat de coffeeshophouders weer vanaf punt nul moeten starten en de verbroken relaties met producten weer moeten opbouwen. "Dit zal weer een chaos op de markt veroorzaken als misschien wel tachtig (?) shops voorraad moeten inkopen", aldus een ondernemer in de brief. "Dit zal zeker geen positieve cijfers opleveren. Dit vind ik een erg onzeker vooruitzicht."
De doelstelling van het experiment - illegale geproduceerde cannabis uitbannen - is volgens de ondernemers een onmogelijke. "de coffeeshops worden te veel gezien als een probleem terwijl zij zich juist altijd erg streng maken voor een scheiding der markten, iets wat op dit moment wellicht belangrijker is dan ooit met de aanwezigheid van allerlei nieuwe harddrugs op de markt zoals Fentanyl, tot wel honderd keer sterker dan heroïne."
Verdere vragen zijn wat straks, de juridische status is van de coffeeshop, moeten alle coffeeshops in een gemeente meedoen of is er een uitzondering mogelijk en wordt er een maximum aan omzet gesteld.