‘Allermooiste moderne architectuur staat hier in Hilversum’
Steengoed Hilversum laat de prachtige monumenten van Hilversum online zien en verzamelt verhalen, nieuws en activiteiten over Hilversums erfgoed. Doel is om inwoners en monumenten met elkaar te verbinden. Wat nu van belang is, is het ontwikkelen, lanceren en beheren van een online platform dat door middel van het verzamelen van verhalen de Hilversumse monumenten karakter geeft.
Tekst: Stefan van Hees, foto's: Bastiaan Miché
Hilversum staat bekend, of presenteert zichzelf in ieder geval graag zo, als dé Mediastad. Maar daarbij, zegt televisie- en filmmaker Leo Kerkhoff, raken de maar liefst 1.200 monumenten die Hilversum telt ondergesneeuwd. “Het is media én monumenten.”
Samen met cameraman Gijs Konings en communicatieprofessional Janneke Siezen, alle drie woonachtig in Hilversum, lanceerde Kerkhoff de Stichting Steengoed Hilversum. Er zijn immers met 217 rijksmonumenten, 758 gemeentelijke monumenten en 23 oorlogsmonumenten heel veel verhalen te vertellen, is de gedachte. De betrokkenen, melden zij op hun eigen website, gaan tevens en vooral op zoek naar het ‘karakter’ van die Hilversumse monumenten. “Steengoed Hilversum zet zich in om inwoners en monumenten met elkaar te verbinden”, klinkt het ietwat idealistisch.
Een afspraak maken met Kerkhoff in een van die monumenten blijkt, met name door alle coronamaatregelen, lastiger dan gedacht. Uiteindelijk vindt het gesprek plaats in zijn huis - een prima woning, maar geen monument - niet ver van de Wester- en Zuiderheide. Konings is op dat moment boven druk doende met het monteren van een item over de Vondelschool. Inmiddels staat dit filmpje online. “Dat is ook zo’n ongelooflijk mooie school”, zegt Kerhoff. Een verhaal over de school aan de Schuttersweg verschijnt binnenkort online, plus een korte film met aan het woord ‘ambassadeur’ Peter Veenendaal van dudok.org.
Het is niet zo dat de stichting in het leven is geroepen als soort van protest tegen het gemeentelijk monumentenbeleid, eerder om de ‘schoonheid’ van Hilversum naar voren te brengen. “Maar we zijn zeker ook geen VVV”, benadrukt Kerkhoff. “Er klinkt vaak kritiek in Hilversum en die kritiek is vaak ook terecht, maar in Hilversum is ook heel veel moois.”
Kerkhoff verhuisde rond de eeuwwisseling vanwege zijn werk naar Hilversum. Hij trouwde ook in het raadhuis van Dudok. Pakweg vijf jaar terug maakten hij en Konings de documentaire De ziel in de lijn: Dudok, 100 jaar in Hilversum. De film zou enkele malen worden getoond, maar draaide vanwege de enorme belangstelling maar liefst drie maanden in het filmtheater. Vervolgens maakte het duo nog enkele films over Zonnestraal. ”In deze tijden van corona gaat het vaak over ventilatie. Nou, dat is Zonnestraal. Er is licht, lucht en zon. Zo’n bijzonder gebouw. En door de vakbond destijds gefinancierd.”
En juist die verhalen maken een gebouw, vervolgt de Hilversummer enthousiast. “Het gaat ook over de beleving. Wat doet een gebouw met je? Kijk ook maar naar Stadstuin de Hof (Torenlaan, red.). Alsof je eeuwen teruggeworpen wordt. Dat willen we met de stichting voor het voetlicht brengen. Een educatief tintje. Kijk om je heen. Hilversum telt 1.200 monumenten. De allermooiste moderne architectuur staat hier.”
2244 glasplaten
Inmiddels staat er al een fors aantal verhalen op steengoedhilversum.nl: over Zonnestraal, de Bloemenbuurt, Werf35 en de Sint Vituskerk onder andere. Ook vertelt directeur Eppo van Nispen tot Sevenaer van Beeld en Geluid waarom dit kleurrijke gebouw met 2244 glasplaten - "die elk een deel van de omroepgeschiedenis uitduiden" - volgens hem het mooiste gebouw van de wereld of in ieder geval van Hilversum is. Verder staan er uitgebreide specials over bijvoorbeeld de geschiedenis van de diamantindustrie in Hilversum en hoe Amsterdam de ontwikkeling van ‘t Gooi beïnvloedde.
'Wij verwijzen juist door, zijn deverbindende factor'
Tot slot staan er verhalen over de verschillende architecten - waaronder Jan Duiker, Jan Dullaart en natuurlijk Willem Marinus Dudok - en enkele activiteiten van bijvoorbeeld het Dudok Architectuur Centrum vermeld. Maar wat voegt Steengoed Hilversum nu toe ten opzichte van die andere erfgoedclubs die Hilversum al heel lang kent. “Heel veel van die clubs belichten maar een klein onderdeel”, aldus Kerkhoff. “Natuurlijk is Albertus Perk wel heel groot, maar er is behoefte aan een erfgoedhuis, waarbij de gemeenschappelijkheid naar voren komt. Nu zit iedereen op een eiland. Wij verwijzen juist door, zijn de verbindende factor op digitaal gebied.”
En met de website willen Kerkhoff, Konings en Siezen de bijzondere geschiedenis en het ‘positieve’ van Hilversum naar voren halen. “Er zijn heel veel pareltjes waar je eigenlijk niet veel van weet”, vervolgt Kerkhoff. “De Vitus op het Melkpad bijvoorbeeld. Dat is een heel bijzonder gebouw. Die koepel bijvoorbeeld. Daarvan zijn er maar twee van in Nederland.”
Ook zit Steengoed Hilversum achter de app van de diamantroute door Hilversum. Hilversum kent namelijk een verborgen geschiedenis waarin diamanten de hoofdrol speelden. Vanaf 1887 tot pakweg 1930 heeft de diamantindustrie een grote impact op Hilversum. Op het hoogtepunt in 1912 zijn er zeventien slijperijen te vinden. De fietsroute van zo’n anderhalf uur gaat ook langs allerlei plekken die mensen normaliter niet of nauwelijks zien. Maar ook die plekken hebben een verhaal. Dankzij filmpjes, geluidsfragmenten en foto’s in de app krijgen belangstellenden een beeld van deze geschiedenis. Ongeveer anderhalve week na de lancering eind september was de app al 400 keer bekeken, vertelt Kerkhoff.
En zo zijn er nog veel meer plannen om de website op te leuken met mooie verhalen en videobeelden. Ook willen de betrokkenen de app verder updaten met nieuwe beelden et cetera. Kwaliteit staat daarbij voorop, al leggen de makers - allemaal vrijwilligers - zichzelf wel de druk op om regelmatig nieuwe producties te leveren. Plannen heeft Kerkhoff ook met de pleinen in Hilversum. “Hoe ziet een goed plein eruit? De gebouwen moeten er niet te hoog of te laag zijn. Of te druk. Een beetje groen erbij. Misschien kunnen we zo de pleinen ook wat verbeteren. Wat ik ook mooi zou vinden is als de mensen wat meer met hun eigen omgeving aan de slag zouden gaan en burgers zichzelf meer betrekken bij de eigen omgeving. Laatst ook. Toen was er de discussie over tienduizend extra woningen in Hilversum. Kijk, zo veel woningen kan echt niet. Maar wat kan dan wel? We zijn het er allemaal wel over eens dat er in Hilversum iets moet gebeuren op woninggebied.”
Mout
Tegen het einde van het gesprek komt ook Konings erbij zitten. Het gesprek gaat over Mout. Daar zou namelijk eerst het interview plaatsvinden, maar net op dat moment gingen de deuren van de horecazaak dicht. De Hilversummer vertelt dat het rijksmonument, waar in het verleden de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek zich vestigde en tot 2016 de Eurobioscoop zat, eigenlijk zou worden gesloopt, totdat bleek dat ook dit pand een verborgen pareltje was. Inmiddels is Mout een begrip in de regio en krijgt de foodhall een prominente plek op de toeristische websites en flyers van deze regio en de gemeente. Daaruit blijkt wel, aldus Konings, dat het commerciële belang volgt op iets dat waarde heeft.
Nu is het dus zaak om al die gebouwen, waaronder de vele mediapanden, een mooi plekje te geven en nader toe te lichten. Zo komt er naast Beeld en Geluid ook nog een video over de televisietoren. Zijn er dan geen plannen voor een Gooise website? Immers, bij het openen van de webpagina verschijnt er steengoedgooi.nl. Voorlopig willen Kerkhoff en Konings zich alleen richten op Hilversum. “We willen het lokaal houden en die community is Hilversum.”
