'Geef aan mensen met goede ideeën ruimte'
Meer dolfijnen is een absolute must om tot een geslaagde participatie te komen. Dus onder water gaan en weer boven komen. Ofwel: plannen bijschaven naar aanleiding van feedback en de communicatielijnen gedurende het gehele gesprek open laten. En dan met elkaar tot een goede oplossing voor een probleem te komen.
In de ogen van Allard Bentvelsen en Raoul van de Wetering, de initiatiefnemers van Hilversummers.nl, is dit de weg naar participatiesucces. Dat vertellen de twee in de laatste podcast Participarty - het feest van meedoen, waarin het duo terugblikt op de gesprekken met onze zeven gasten en duiding geeft aan welke richting het qua participatie op moet in Hilversum.
De metafoor van de dolfijn is van Martijn Ketelaar. In de tweede aflevering van Participarty zei de ontwikkelingsmanager van Het Gooi en Omstreken dat de tijd van de ivoren toren echt verleden tijd is. Tegenwoordig is het niet meer zo dat je als ontwikkelaar of initiatiefnemer iets verzint, onderduikt in de duikboot en pas boven komt als het idee van A tot Z is uitgewerkt. Het is steeds meer als een dolfijn, dus boven water komen en weer kort onder water gaan. Communiceren, communiceren en nog eens communiceren en tegelijkertijd feedback ophalen om de plannen beter, mooier en aantrekkelijker te maken.
“Je bent er veel tijd aan kwijt, maar uiteindelijk komt het erop neer dat je er wel een tevredener gevoel van krijgt. En dat je kunt zeggen dat we dit met elkaar hebben gecreëerd. Dilemma’s hebben we met elkaar besproken en afgehandeld. Daardoor ontstaat er een soort participatie-co-creatie”, aldus Van de Wetering. Met deze andere manier van werken, haal je de frictie, die nu nog vaak merkbaar is, er beter uit.
Rolverdeling
Wat betreft de heren van het vorig jaar gelanceerde online-platform voor en door Hilversummers is het echt tijd dat de rolverdeling anders wordt. De gemeente moet minder in de regisseursstoel plaatsnemen en meer gaan faciliteren, terwijl inwoners ondernemender moeten zijn. Als er andere rolverdeling komt dan zijn Bentvelsen en Van de Wetering ervan overtuigd dat Hilversum daar echt van gaat profiteren. Er is immers genoeg betrokkenheid en er zijn voldoende mensen met ideeën.
‘Als we een ketting worden dan kan je die slagkracht echt verbeteren’
Geef elkaar de ruimte, vertrouw op de goede intenties van elkaar, maak gebruik van elkaars expertise en blijf vooral met elkaar in gesprek. Zoals inwoonster Mirjam S. Slot Berghmans al aangaf, moet het participatieproces niet gezien worden als een piramide maar als een ketting. “Dat is het verhaal van de slagkracht”, meent Van de Wetering. “Als we een ketting worden dan kun je die slagkracht echt verbeteren. Er zit zoveel expertise en kennis in Hilversum; zet die mensen in hun kracht”, is zijn oproep.
Community
Vanuit zijn professie - Van de Wetering werkt bij de Hilversumse ontwikkelaar Makeltrent - is hij daar ook voorstander van. “Ik weet echt wel wat ik doe. Laat mij maar freestylen. Dat mag ik niet zeggen van Allard, maar eigenlijk is dat wel zo, want ik gedij bij een soort vrijheid”, is zijn inleiding. “Men moet ervan uitgaan dat ik het goed doe en als ik het niet goed doe dan word ik daar op afgerekend. Geef meer vrijheid aan de mensen waardoor wij als community, de inwoners van Hilversum, de slagkracht, die nu dus eigenlijk ontbreekt, kunnen opvangen. Dan versterk je elkaar.”
Bentvelsen haakt hier op aan en zegt: “Gun die Hilversummers met fantastische ideeën de ruimte.” Daarbij verwijst hij ook meteen naar de oproep van Patricia Alkhoven, directeur Dudok Architectuur Centrum, in de vorige podcast. Zij gaf aan dat architecten staan te trappelen om bijvoorbeeld als een soort denktank te willen fungeren voor de gemeente, maar dat aan hen niets gevraagd wordt. Dat is een gemiste kans, zo vindt de man van @AllArt.
De schutting
Aan beide kanten van de schutting moet er iets gebeuren, zo geven de twee aan. Nog te vaak gooien inwoners een idee of probleem over die schutting met de verwachting dat de gemeente het wel oppakt. Aan de andere kant verschuilt de gemeente ook nog wel eens achter diezelfde schutting en wil het de eigen voorstellen niet openstellen aan de inwoners. Die cultuur moet doorbroken worden, is hun stelling.
‘Als je echt concreter wordt dan wordt het zichtbaarder en voelbaarder voor mensen. Dan ineens gaat het over jouw wijk’
Bentvelsen en Van de Wetering hebben daar zelf goede ervaring mee. De twee hebben elkaar leren kennen tijdens het maken van de Gebiedsagenda 1221. Wat hen betreft een goed voorbeeld van hoe je mensen met verschillende belangen (inwoners en ontwikkelaars) samenbrengt, met elkaar het gesprek laat aangaan en gezamenlijk tot oplossingen komt voor het probleem. Het hele traject mag dan wel dik anderhalf jaar geduurd hebben, maar het heeft wel tot iets moois geleid. “Het is eerst heel filosofisch van: ‘Laten we alles met elkaar op gaan lossen’. Terwijl als je echt concreter gaat werken, dan wordt het zichtbaarder en voelbaarder voor mensen. Want dan ga je ineens over jouw wijk praten. Dan wordt het interessant voor mensen”, legt Van de Wetering uit.
Weerbarstigheid
En ja, dat er dan in het vervolgproces gedoe komt, is logisch. Anderen haken op een ander moment aan, stappen in een deelproject van een groter plan. En dan blijkt weer dat bij uitvoering het gemeentelijk apparaat zaken lastig vindt of zorgen de parkeernormen voor een beperkende factor. Dat kan allemaal voor weerbarstigheid zorgen.
Maar ook hier geldt dat de communicatielijnen altijd open moeten blijven staan. Het is een continu proces. “Die Gebiedsagenda is nu een document maar de tijd verandert. We hebben corona nu gehad en de data zijn veranderd. Dat is natuurlijk super interessant, dus eigenlijk moet het dan niet een document worden, maar echt iets online. Het moet een platform zijn waarop al die data continu veranderd kunnen worden en telkens weer een discussie gevoerd kan worden. Hé, dit was toen. Nu staan we hier. Hoe kijken we er nu tegenaan?”, melden de twee.
Opnieuw gebeuren
Soms is het voor de gemeente ook lastig. Van de Wetering zegt dan ook blij te zijn niet op de stoel van wethouder Floris Voorink (Omgevinsgwet) te zitten, omdat je het eigenlijk nooit goed doet. Wat volgens het duo belangrijk is, is om niet alleen een vergezicht voor te houden, maar ook de problematiek van nu te benoemen en aan te pakken. Bentvelsen zag dat bij het begin van de Gebiedsagenda. Daar zette de gemeente alles wat er in postcodegebied 1221 speelde on hold. Dat zet in zijn optiek eigenlijk alles op slot en levert niet de benodigde goede energie op. Hij ziet het bij de discussie rondom Hilversum 2040 opnieuw gebeuren.
‘Participatie moet niet alleen gaan hoe we met elkaar een toekomstvisie schrijven’
“Het voelt heel erg als we nou maar energie steken in met elkaar iets moois schrijven over hoe mooi de toekomst zou kunnen zijn, dat we dan vandaag niets hoeven te doen”, zegt hij in de microfoon. “Terwijl er vandaag ook gewoon wezenlijke uitdagingen liggen, die we vandaag met elkaar zouden moeten oppakken en waarbij wat mij betreft participatie niet alleen zou moeten gaan over hoe we met elkaar een toekomstvisie schrijven, maar juist om met elkaar met oplossingen voor vandaag én voor morgen te vinden”, luidt zijn vervolg.
Participatie, iets dat nu in Hilversum nog erg fragiel is volgens beide heren, moet vooral over het proces gaan. Dat levert inderdaad het maatwerk op waar Omgevingsrechtadvocate Erika Samuels Brusse het over had. Tot nu toe is het nog teveel de boxjes aantikken. Vanuit politiek oogpunt gezien, is het belangrijk dat de gemeenteraad - wij spraken met raadslid Edwin Göbbels - eisen kan stellen aan participatie. Wat Bentvelsen betreft, moeten die niet over de inhoud gaan. Kijken naar het proces van samenwerken aan participatie brengt het proces volgens hem naar een hoger niveau.
Probleemeigenaar
Mensen er vanaf het allereerste moment bij betrekken en ze ook de bandbreedte meegeven. Duidelijk en transparant zijn. Dan mag het voortraject allemaal wat langer duren, maar daar pluk je bij de uitvoering wel de vruchten van. “Met elkaar probleemeigenaar worden en niet belangenbehartiger van het eigen belang, maar dat je met elkaar het probleem dat op tafel ligt gaat oplossen. Daar is in die Gebiedsagenda een heel goede poging toe gedaan. Tot op zekere hoogte is dat goed gelukt door met elkaar na te denken over wat de beste oplossing is voor dit probleem. Dan raak je weg uit de individuele belangen en kun je met elkaar nadenken over wat is nu het beste voor de stad of dorp waarin ik woon”, luidt Bentvelsens uitsmijter.
Al onze gesprekken, nu acht in totaal, zijn terug te vinden op soundcloud.com/entermedia..