Even tot rust komen na hectische periode als Tweede Kamerlid
Léonie Sazias was vlak na de Tweede Kamerverkiezingen één van de 69 afscheidnemende Tweede Kamerleden. “Een dubbel gevoel”, zegt de 63-jarige Hilversumse hieraan over te houden. “Maar ik ben blij om weer even tot rust te komen. De afgelopen vier jaar zijn echt ontzettend hectisch geweest.”
Tekst: Stefan van Hees, foto's: Bastiaan Miché
Het gesprek met de voormalig omroepster Léonie Sazias vindt plaats een dag na het tumultueus verlopen marathondebat in de Tweede Kamer, dat demissionair premier Mark Rutte maar net overleefde. Voor de Hilversumse was het weer het eerste Kamerdebat dat zij als ‘gewone’ burger beleefde. “Superirritant”, zegt de Hilversumse over de lange aanloop naar die hele discussie. “Steeds weer wachten op die stukken, steeds weer uitstel. Ik zat hier al voor de buis te balen. Maar vervolgens heb ik wel het hele debat gevolgd. (Lachend, red.) Ik ken het tapijt daar.”
Blij is Sazias, die bij haar afscheid van de Kamer werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, wel dat zij gewoon thuis was en niet in de Tweede Kamer. Het debat zelf noemt zij ‘een blamage’. “Hoe kun je een minister-president hebben met zo veel geheugenverlies? En dan zeggen: ‘Ik heb niet gelogen’. Ik dacht op een bepaald moment echt dat het voor hem klaar was. Grote vraag was wel; hoe nu verder als hij was opgestapt? Dat heeft hem denk ik wel gered. Er is binnen de VVD geen opvolger voor hem en de VVD is wel de grootste partij. Wat ik trouwens wel heel leuk vond aan het debat was om Rutte en ook Hoekstra ‘gewoon’ in de Tweede Kamer te zien. En niet in Vak K (het deel in de Tweede Kamer waar het kabinet zit, red.).”
Zelf heeft Sazias ook wel de nodige ervaringen bij het vormen van een coalitie. In Hilversum was zij in 2014 nauw betrokken bij de coalitiebesprekingen als lijsttrekker van Hart voor Hilversum, destijds de grote winnaar van de gemeenteraadsverkiezingen in Hilversum. Uiteindelijk moest de oppositiepartij toch genoegen nemen met een rol in de oppositie.
Maar Sazias zegt nu dat zij tijdens de eerste verkenningsronde in Den Haag wel een paar keer heeft gedacht aan die formatiegesprekken van nu alweer zeven jaar terug. Als (lokale) ervaringsdeskundige weet de Hilversumse dus dat het not done is om al in het beginstadium namen (zoals Pieter Omtzigt) te noemen. “Maar ik geloof ook niet dat Pieter Omtzigt een partijleider is. Hem moet je laten graven. Hij trekt zich ook niet zoveel aan van coalitie-afspraken.”
Vier jaar lang zat de Hilversumse in Tweede Kamer als vertegenwoordiger van 50PLUS. Daarvoor zat zij bijna tien jaar - eerste DLPH, vervolgens Hart voor Hilversum - in de Hilversumse gemeenteraad. Nu is zij blij even tot rust te kunnen komen. Het gaat goed met haar, zegt Sazias opgetogen. Qua gezondheid is het echter een ander verhaal. In 2017 - in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van dat jaar - werd bij haar darmkanker geconstateerd.
Nog altijd is zij onder behandeling. “Ik zit nu vijf weken zonder chemo en voel me helemaal geweldig. Maar over drie weken begint weer een nieuwe kuur.” Veel meer wil Sazias daarover niet kwijt. Ze voelt zich vooral ziek door de medicijnen, voegt zij nog wel toe. En o ja, met ‘ons’ Tergooiziekenhuis is de Hilversumse blij. Ook tijdens de coronamaanden is alles perfect verlopen. Geen enkele afspraak is geschrapt.
Prachtige baan
Desondanks zijn de voorbije vier jaar ‘ontzettend hectisch’ verlopen, al noemt zij het Kamerlidmaatschap ‘een prachtige baan’. “Weet je, ook al is het heel langzaam, je kunt dingen bereiken en op de agenda zetten”, zegt Sazias. Eén van die dingen was de nota Invoering persoonlijk profiel-onderzoek bij kanker. Samen met Joba van den Berg (CDA) en Hayke Veldman (VVD) vroeg Sazias aan toenmalig minister Bruins van Medische Zorg om een voorstel om een uitgebreide DNA-profieltest beschikbaar te maken voor kankerpatiënten. “Kankermedicijnen zijn de duurste medicijnen die er zijn. Met zo’n DNA-test kun je veel beter uitzoeken wat een patiënt nodig heeft. Dat scheelt miljoenen euro’s en - en dat is het belangrijkste - vooral nadelige effecten voor de patiënt. Je merkt bij dit soort dossiers dat je ook echt moet doorduwen. Dat geldt ook voor ondervoeding bij ouderen. Daar moet je steeds over beginnen, ook omdat je een kleinere partij bent. Maar langzamerhand krijg je dan toch voet aan de grond.”
En dat is al heel wat, vervolgt de (nu) oud-politicus. “Vroeger was ik echt wel van de world peace en zo. Maar inmiddels heb ik wel geleerd dat als je één centimeter opschuift je al heel trots mag zijn. Zo hadden we ook een prachtig wetsvoorstel voor het verhogen van de rekenrente. Maar ja, dat neemt onze nieuwe lijsttrekker (Liane den Haan, red.) niet over. De SP neemt dat nu wel over.”
Sazias klinkt - en dat geeft zij ook wel toe - een beetje gefrustreerd als zij de naam van de nieuwe nummer één binnen de partij noemt. Uiteindelijk stond de Hilversumse nog wel op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen van dit jaar, maar dan wel helemaal onderaan als lijstduwer. Vooraf was daarom duidelijk dat zij begin april Den Haag vaarwel zou zeggen. “Omdat we maar één zetel hebben gehaald, zou ik sowieso niet terugkomen. Maar Liane wilde een heel nieuw team, had geen behoefte aan ervaring.”
‘Al is het heel langzaam, je kunt dingen bereiken en op de agenda zetten'
Eervol
Toch benadrukt Sazias de afgelopen vier jaar vooral heel veel te hebben geleerd en dat het mooi en ook ‘eervol’ was van deze club deel uit te mogen maken. Ook op de momenten als de discussies niet bepaald netjes - op de persoon gericht - verliepen. “Maar ik voel me geen beroepspoliticus, meer een volksvertegenwoordiger. Het is net als destijds met Hart voor Hilversum. Dat ontstond ook vanuit de samenleving. En ja, ik vind het ook wel jammer om na vier jaar te moeten stoppen. Je bouwt iets op. Bovendien had ik veel aan de ervaring in de gemeenteraad, vooral in de zorg. Dat zag je toen in 2015 die transitie kwam en de gemeenten zelf moesten uitvogelen hoe die zorg vorm te geven”, vertelt de Hilversumse. “Ik kwam ook net op gang. Het is ook niet voor niets dat Pieter Omtzigt die hele toeslagenaffaire samen met Renske Leijten heeft kunnen doen, omdat zij allebei al twaalf jaar in de Kamer zitten. Wat dat betreft is er met het vertrek van 69 Kamerleden wel een hoop dossierkennis verloren gegaan. En die nieuwelingen zijn tijdens hun eerste debat wel meteen voor de leeuwen gegooid. Het was meteen pittig.”
Tijdens het gesprek met Sazias komt Jerry Braaksma heel even langs. Vlak daarvoor is zijn naam gevallen op de vraag of de voormalige fractievoorzitter van Hart voor Hilversum nog regelmatig contact heeft met haar oud-partijgenoten. Het antwoord daarop is ‘alleen met Braaksma, al heeft ook hij de lokale partij de rug toegekeerd’. Het na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en de daaropvolgende formatiebesprekingen in zee gaan met de lokale fracties van D66 en de VVD en het daarmee instemmen voor een grote Gooise gemeente, kwam ook bij Sazias - toen dus al Kamerlid - hard aan. Of ze weer actief zal zijn binnen de lokale politiek durft zij niet te zeggen. “Wie weet?”
Eerst is het in ieder geval tijd voor andere dingen. Natuurlijk is er eerst weer die chemo en daarna wordt het weleens tijd om het huis, de tuin - ‘daar heb ik twee jaar niks aan gedaan’- en het atelier wat op te ruimen. Ja, het is een redelijke bende, erkent zijzelf ook. Voor al die coronaklussen in huis - waar veel mensen tijdens de eerste lockdown mee zijn gestart - heeft de Hilversumse als Kamerlid nooit tijd gehad. “Als Kamerlid zat ik vaak drie dagen achtereen in Den Haag. Anders had ik iedere dag steeds twee uur moeten reizen. En je hebt toch je rust nodig. Bovendien, als je ‘s avonds laat thuiskomt, ga je nog van alles doen.”
En thuis is voor Sazias toch echt Hilversum. De in Rotterdam geboren dochter van een Franse vader en Nederlandse moeder woont er al sinds 1976 en zal ook niet snel meer vertrekken. Op straat wordt zij als voormalig omroepster en presentatrice nog best vaak herkend, ook vanwege haar stem. “Ik woon met veel plezier hier, ben ook nooit zo’n stadsmens geweest. Ik houd van dieren, tuinieren. En hier heb je niet het idee dat je in een stad woont, maar je hebt hier wel alles. De natuur is geweldig, de Groest gezellig en het is natuurlijk dé mediastad. Ja, ook dat laatste is bijzonder. Dat Hilversum als klein dorp mediastad is, is uniek. Daar ben ik trots op.”
Moeten we het dan nog over corona hebben? Ook Sazias is het ondertussen wel zat. Klagen doet de moeder van drie kinderen allesbehalve. “Je zou maar met vijf kinderen op een galerijflat zitten. En nee, ik heb geen corona gehad. Gelukkig niet. Wel heb ik mij drie keer laten testen. Als bijwerking van die andere medicijnen ben ik heel veel aan het hoesten. Dat is nu wel vervelend als er allemaal mensen om je heen zijn. Wel heb ik vaker gedacht dat er al eerder hardere maatregelen nodig waren geweest. Dan waren we er eerder vanaf. Moeite heb ik wel met de vaccinatiestrategie. Die traagheid. We krijgen zo’n grote klap. En kijk, de vergelijking met Israël gaat niet op. Die hebben twee keer zoveel betaald voor de vaccins. Maar met De Jonge (minister Hugo de Jonge, red.) heb ik nog een fittie gehad over oude echtparen die wel of niet tegelijk gevaccineerd konden worden. Dat was geen probleem, zei Hugo toen. Not!” Overigens laat de Hilversumse twee weken na het gesprek via twitter weten dat zij is gevaccineerd met Astra Zeneca. "Nergens last van. Geen hoofdpijn geen koorts. Ninete Nada."
Waar Sazias verder nog naar uitkijkt is met mensen knuffelen en haar acht kleinkinderen (wat vaker) zien. “Er zit geen bloed van mij bij, maar ik voel me wel echt oma voor ze.” Gelukkig voor de oud-presentatrice van Dierenmanieren is er Mambo nr. 3, de vrolijke viervoeter (foto hierboven). “Hij is net 2 jaar. Verder heb ik nog kippen, twee katten en een papegaai. Die kreeg ik van Martin Gaus toen ik met hem Dierenmanieren ging doen. Hij is nu 31 jaar, maar ze worden wel 50 of 60 jaar. Ik moet hem in mijn testament zetten. Hij kan heel hard zingen en praatjes maken.”
Hoewel de weg open ligt en het nog onduidelijk is wat Sazias straks gaat doen, blijft zij hoe dan ook maatschappelijk betrokken, bijvoorbeeld bij de Hartwig Medical Foundation. “Maar mag ik eerst even bijkomen? Ik ben net een week thuis. Dat ik nu even geen chemo heb, scheelt trouwens wel enorm veel energie. Ik ligt niet meer de hele dag op bed, kan nu gaan schilderen. Ik moet trouwens even een afspraak maken bij de Gamma om verf te halen.”
